Rivers of Babylon

Een psalm met een discobeat, bestaat zoiets? En kan zo’n lied dan ook nog nummer 1 in de Top 40 worden? Het antwoord op beide vragen is een volmondig ja: Rivers of Babylon van Boney M. stond maar liefst 9 weken op nummer 1 en is eigenlijk een psalm.

Het lied Rivers of Babylon gaat terug op psalm 137, waaruit de eerste vier verzen letterlijk geciteerd worden, en psalm 19 vers 14. In deze psalmen gaat het om het Joodse volk, dat in ballingschap gedwongen is nadat de Babyloniërs Jeruzalem hebben veroverd. Ze zitten aan de Babel, denkend aan Jeruzalem (Zion). In de psalm neemt muziek een belangrijke rol in. In vers 2 wordt gezegd dat de lieren in de wilgen gehangen zijn, waardoor er geen muziek meer gemaakt kan worden. In de volgende verzen vragen de overheersers het Joodse volk een lied te zingen, wat voor hen onmogelijk is: ze kunnen geen lied zingen als ze niet op hun eigen grond, in Jeruzalem, zijn. Nog sterker komt dit naar voren in de niet geciteerde verzen 5 en 6, waarin het vergeten van Jeruzalem samengaat met de onmogelijkheid nog muziek te maken.

Zoals echter vaak bij de muziek van Boney M. hadden ze het lied niet zelf bedacht: het lied werd voor het eerst in 1970 opgenomen door de reggaegroep the Melodians, een Jamaicaanse groep die er enkel in Jamaica bekendheid mee kreeg. Dit kwam vooral door de Rastafaribeweging, die dit lied vertaalde naar hun eigen slavernijverleden: Zion, waarnaar verlangt wordt, is in dit geval Afrika, de onderdrukker is Amerika en de rivieren van de Babel staan voor de Atlantische Oceaan. Dit laat ook goed zien dat de tekst universele thema’s als onderdrukking en vrijheid bespreekt.

Interessant genoeg was er in 1971 nog iemand die de psalm in de popmuziek bracht: Don McLean. Op zijn album American Pie is het korte lied Babylon te vinden, een akoestische versie van de psalm. Hij zingt de tekst op een traditionele wijze, die overigens ook in het Nieuwe Liedboek opgenomen is.

Reggae, traditioneel, met discobeat: eigenlijk maakt het weinig uit hoe het lied gezongen wordt, de tekst staat als een huis en bovendien toont het eens te meer aan dat de woorden van de Bijbel op alle manieren mensen blijven aanspreken.