Back to the old landmark!
Een van mijn favoriete films is The Blues Brothers. Een film uit de jaren ’80 met een grote stoet aan gastartiesten, zoals Aretha Franklin, Ray Charles en James Brown.
Het plot laat zich eenvoudig samenvatten: om het weeshuis te redden waar ze zijn opgegroeid, gaan Jake en Elwood Blues hun oude band, The Blues Brothers, samenbrengen om een benefietconcert te geven, waarmee de belasting van het weeshuis betaald kan worden. Uiteraard gaat dit samen met een hoop verwikkelingen en problemen, maar wie daar meer over wil weten, moet de film maar kijken.
Mij gaat het hier om één bepaalde scène: Jake en Elwood bezoeken namelijk een kerkdienst waarin James Brown hartstochtelijk voorgaat. Hij zingt hierbij het gospelnummer The Old Landmark. Dit nummer werd voor het eerst opgenomen in 1949 door the Brewster Singers, waarna onder andere The Staple Singers, Aretha Franklin en Dionne Warwick het op de plaat zetten.
Wat ‘the old landmark’ precies is, blijft in deze latere versies onduidelijk. In de versie van de Brewster Singers wordt het lied echter voorafgegaan door een introductie, waarin gesproken wordt over ‘the old rugged cross of Calvary’, als ‘the greatest landmark of all’. Bedoeld wordt hier het kruis van Christus (Calvary is de Engelse naam van Golgotha), waarnaar we moeten terugkeren, omdat dit de enige manier is om vrede te stichten. Het lied roept dus op om te geloven en het geloof uit te dragen, om zo de wereld een betere plaats te maken.
Evengoed betekent dit een terugkeer naar het geloof, omdat dat het enige is wat kan redden. Dat laatste wordt op een duidelijke manier in de film gebruikt. Op het hoogtepunt van het lied wordt de muziek door een statiger ‘halleluja’ vervangen en is de zon te zien, die achter een wolk vandaan komt. Vervolgens wordt Jake Blues verlicht en omringt door een aura, waarna hij de oplossing ziet om de belasting van het weeshuis te betalen.
Het is een interessante scène, waarin veel samenkomt: de kerk en het geloof als een plaats om geïnspireerd te raken en geraakt te worden door God. Daarnaast laat deze scène (onbedoeld misschien) zien waar het bij een Top 2000 kerkdienst om gaat: geloof en popmuziek sluiten elkaar niet uit. Sterker nog, ze kunnen elkaar enorm versterken.
Nederlanders luisteren gemiddeld iets minder dan tweeëneenhalf uur per dag naar de radio, zo bleek uit recent onderzoek. Daarvan luistert een groot deel naar zenders met popmuziek. Het gebruiken van popmuziek in een dienst sluit dus al snel aan bij de belevingswereld van mensen en roept herkenning op. Daarnaast willen veel popnummers een boodschap overbrengen die overeenkomt met de boodschap die in een kerk verkondigd wordt.
Een van de slogans van de film was “They’re on a mission from God”. De Top 2000 kerkdiensten (en ook de blogs die ik hier zal schrijven) hebben eveneens een duidelijke missie: laten zien dat geloof en popmuziek elkaar kunnen aanvullen en dat popmuziek, gebruikt in een kerkdienst, een aantrekkende werking heeft op mensen. Om dan uiteindelijk met elkaar terug te keren naar ‘the old landmark’ en de wereld een betere plek te maken.
Chris Flinterman is Researchmasterstudent Duitse literatuur aan de Universiteit Leiden. Daarnaast zelfbenoemd muziekprofessor met een erg brede smaak: van ABBA tot ZZ Top en alles wat daartussen ligt. Op Twitter te volgen als: @CFlinterman. Blogt verder op 33.45fm over oude rock ‘n roll.
